Open Access to  bezpłatny, powszechny dostęp do aktualnej wiedzy. W programie chodzi o udostępnienie i  rozpowszechnienie publikacji naukowych oraz wyników badań  finansowych ze środków publicznych w celu wykorzystania  ich przez  naukowców, studentów, przedsiębiorców i całe społeczeństwo. Otwarty Dostęp (OA) w praktyce jest realizowany w ramach tzw. zielonej drogi (udostępnianie artykułów w bezpłatnych repozytoriach)  lub za pomocą tzw. złotej drogi  (publikowanie artykułów w otwartych czasopismach, co zwykle wiąże się  z pokryciem kosztów redakcyjnych przez autora). Otwarty dostęp w praktyce jest realizowany  w ramach Zielonej Drogi (udostępnienie artykułów w bezpłatnych repozytoriach) lub za pomocą Złotej Drogi (publikowanie artykułów w otwartych lub hybrydowych czasopismach, co zwykle wiąże się z pokryciem kosztówredakcyjnych przez autora lub jego instytutcje).

W ramach licencji krajowych  na rok 2020 został uruchomiony program Publikowania Otwartego w takich wydawnictwach, jak :

Springer (2023 -)

Zgodnie z informacją z dnia 02-01-2023 zostało wykorzystanych 815 artykułów z puli 1311 artykułów na 2022. Pula została uruchomiona po potwierdzeniu finansowania w lipcu 2022 i przechodzi na kolejny rok.

Program umożliwia autorom afiliowanym w polskich instytucjach akademickich publikowanie artykułów otwartych na licencji CC-BY w czasopismach hybrydowych Springer. Koszty publikacji artykułów w ramach programu są pokrywane z opłaty za licencję krajową Springer ze środków pochodzących z MNiSW. W latach 2010-2018 program (pod nazwą Springer Open Choice) był finansowany jako dodatek do krajowej licencji akademickiej na dostęp do czasopism Springer. Od roku 2019 w Polsce działa nowa licencja krajowa Springer w tzw. wersji Compact, która od jest stopniowo wprowadzana w coraz większej liczbie krajów. W licencji Compact większa część opłaty licencyjnej finansowanej przez MNiSW jest przeznaczona na publikowanie otwarte określonej liczby artykułów rocznie, a mniejsza część stanowi opłatę za dostęp krajowy do artykułów subskrypcyjnych. Nowe rozwiązanie opiera się na założeniu, że udział artykułów otwartych w czasopismach hybrydowych będzie stopniowo rósł, aż do całkowitej transformacji czasopism do modelu otwartego, co jest zgodne z Planem S.

Kto może korzystać z programu?

Program przeznaczony jest dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w polskich instytucjach akademickich zgłoszonych do licencji krajowej Springer. Afiliacja autora korespondencyjnego powinna być podana w nagłówku artykułu z dokładnością wystarczającą do jednoznacznej identyfikacji z powyższą listą. Autor korespondencyjny może podać w artykule więcej niż jedną afiliację i wystarczy, aby przynajmniej jedna z nich była zgodna z listą. Afiliacja ewentualnych współautorów artykułu nie ma znaczenia dla programu.

Które czasopisma i jakie artykuły są objęte programem?

Program obejmuje 1983 czasopism hybrydowych Springer. Program nie obejmuje czasopism otwartych BioMed Central oraz SpringerOpen. Program obejmuje artykuły typu OriginalPaper, ReviewPaper, BriefCommunication oraz ContinuingEducation. Program nie obejmuje EditorialNotes, News, Letters.

Jak korzystać z programu? 

Autor korespondencyjny otrzymuje email z wydawnictwa informujący o przyjęciu artykułu do publikacji. W e-mailu zawarty jest link do formularza internetowego MyPublication,  który powinien zostać wypełniony przez autora korespondencyjnego – patrz prezentacja formularza. Uwaga: prezentacja przeznaczona jest tylko dla autorów uprawnionych do korzystania z programu i może być pobrana tylko z numerów IP zarejestrowanych w WBN przez instytucje akademickie korzystające z licencji Springer. Prezentację można także uzyskać pod adresem wbn@icm.edu.pl.

W pierwszej części formularza MyPublication autor korespondencyjny musi wskazać swoją afiliację (“Choose your affiliation”) na liście, która zawiera instytucje objęte umowami na publikowanie otwarte ze Springerem. Wybrana afiliacja musi być jedną z afiliacji autora podanych w artykule. Na liście w formularzu MyPublication występują nazwy angielskie polskich instytucji, ale wybór z tej listy służy wyłącznie potwierdzeniu afiliacji przez autora, natomiast w artykule może występować nazwa instytucji w dowolnej wersji językowej, patrz spis nazw polskich i angielskich. Jeśli w momencie wypełniania formularza pula artykułów w programie na danych rok nie jest jeszcze wyczerpana, to formularz wyświetli informację “Special open access agreement” (patrz prezentacja, str. 5), która dotyczy umowy krajowej obejmującej wszystkie polskie instytucje akademickie zgłoszone do licencji Springer. Następnie formularz wyświetla informację “I will publish my article with open access and my institution covers the charge” (patrz str. 6), która oznacza, że koszt publikacji zostanie pokryty z opłaty za licencję krajową wniesioną do Springera przez ICM i finansowaną ze środków MNiE.

W drugiej części formularza MyPublication autor może zamówić kolorowe rysunki w wersji drukowanej czasopisma, odbitki papierowe oraz postery, których koszt nie jest pokrywany z programu krajowego i musi być pokryty przez autora. W tej części formularza autor jest proszony o ponowne podanie swojej afiliacji wraz z adresem. W przypadku, gdy zamówione zostały kolorowe drukowane rysunki, odbitki papierowe lub postery, autor będzie także proszony o podanie danych adresowych do faktury, które mogą być różne od afiliacji.Opisany powyżej formularz MyPublication jest wykorzystywany przez Springera do obsługi większości czasopism hybrydowych, za wyjątkiem niektórych czasopism, które na liście czasopism w kolumnie J zostały oznaczone jako niestandardowe. W przypadku tych czasopism autor korespondencyjny otrzyma specjalne instrukcje postępowania od redakcji.Po wypełnieniu przez autora korespondencyjnego formularza MyPublication (lub zrealizowaniu przez autora specjalnych instrukcji w przypadku czasopism niestandardowych) informacje o artykule wraz z danymi podanymi przez autora korespondencyjnego zostaną w ciągu 2 dni przesłane do ICM w celu weryfikacji, czy afiliacja autora podana w artykule uzasadnia finansowanie publikacji z programu krajowego.

Gdzie można uzyskać pomoc w sprawie programu?

Wszelkie pytania dotyczące publikowania otwartego w czasopismach hybrydowych można kierować bezpośrednio do wydawnictwa Springer Nature pod adres oa.verification@springer.com.W razie dalszych problemów prosimy kontaktować się z obsługą WBN pod adresem wbn@icm.edu.pl. Informacje o programie są także dostępne na stronie wydawcy Open access agreement for Polish authors.

Elsevier (2022-2024)

Program A i B na rok 2022 działa zgodnie z komunikatem z dnia 20 stycznia 2022. 

Program B na publikację dowolnej liczby dalszych artykułów otwrtych na koszt instytucji, w których są afiliowani autorzy korespondencyjni, z wykorzystaniem zniżki  do cennika standardowego . Zniżka ta wynosi  20% w roku 2020 i 10% w roku 2021.Program A i B przeznaczony jest dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w instytucjach objętych licencją . Program A i B obejmuje artykuły typu : Case Raports (CRP), DATA (DAT), Full Length Articles (FLA), Micro Articles (MIC), Software (OSP), Reviews (REV), Replication Study (RPL), Short Communications (SCO), Short Surveys (SSU), Videos (VID), Practice Guidelines (PGL) i Protocols (PRO).. Przedmiotem finansowania w programie A oraz przedmiotem zniżki w programie B jest opłata za publikację otwartą- Article Processing Charge (APC). Wysokość tej opłaty zależy od czasopism. Opłaty za wszelkie dodatkowe usługi, które mogą być zamówione przez autora (odbitki, kolorowe rysunki w wersji drukowanej, itp) są rozliaczane  od APC, na koszt autora i bez zniżki. Autor otrzymuje za te usługi indywidualną fakturę, niezależnie od tego czy artykuł jest publikowany w ramach programu A lub B w sposób tradycyjny.

W roku 2020 można publikować, najpierw w programie A, a następnie w programie B, we wszystkich 1777 czasopismach hybrydowych oraz gold open access udostępionych przez Elsevier.
Autor korespondencyjny każdego artykułu, który przeszedł pozytywnie recenzje i został zaakceptowany  do publikacji w czasopiśmie Elsevier, otrzymuje email od wydawcy wraz z linkiem do formularza Rights and Access w serwisie internetowym Articles Publication Services. W pierwszej części formularza autor musi wyszukać swoją afiliacje na liście prezentacji, która zawiera instytucje z całego świata, w tym nazwy angielskie polskich instytucji. System następnie sprawdza, czy wybrana przez autora instytucja jest uprawniona do programu A lub B zgodnie z listą, czy czaopismo w którym będzie publikowany artykuł jest objęte programem. Jeśli wszystkie te kryteria są spełnione to formularz wyświetli autorów opcję publikacji otwartej w ramach programu..

Opcja pełnego finansowania artykułu z licencji krajowej (program A) pojawi się w formularzu wyłącznie wówczas, gdy w tym momencie pula artykułów w programie A na dany rok nie będzie jeszcze wyczerpana. Miejsce zostaje zarezerowame dla artykułu w momencie wybrania przez autora w formularzu opcji publikacji otwartej z pełnym finansowaniem. W przypadku, jeśli w czasie wypełniania formualrza autora program A będzie już wyczerpany, a autor wskazał afiliację w instytucji uprawnionej do programu B, to program autoamtycznie zostanie udostępniona opacja publikacji otwartej na koszt instytucji, w której afiliowany jest autor korespondencyjny ze zniżką. W formualrzau będzie widoczna stawka netto opłaty standardowej APC przed zniżską oraz wysokość precentowa. Autor nie ma obowiązku skorzystania z programu A lub B i może wybrać tradycyjną bezpłatną publikację artykułu (opcja "subskrypcja"). W formularzu Article Publication Services możliwy jest wybór z dwóch typów licencji dla publikowania otwartego : CC-BY oraz CC-BY-NC-ND. Wybór ten nie wpływa na możliwości korzystania z programów A i B. Licencja CC-BY jest wskana, jako preferowana licencja w PLANIE S. 

W ramach licencji konsorcyjnej możemy publikować w American Chemiacal Society wg. następujących zasad.

ACS (2023-2025)

Program działa zgodnie z komunikatem z dnia 19.01.2023r. Program przeznaczony jest dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w naszym Instytucje. Program obejmuje wszystkie czaopisma z kolekcji ACS Web Edition. Program pozwala na publikację w OA dla autorów 300 artykułów przyjętych do publikacji w roku 2020 ("publication data" w artykule) i pula ta będzie odnawiana w kolejnych latach. Pula nie jest rozdzielona między instytucje. Artykuły są właczone do programu w kolejności przyjęcia publikacji,ale wielkość powinna zaspokoić roczne zapotrzebowanie. Do programu OA ACS mogą zostać włączone artykuły, które zostały opublikowane z dniem 01.01.2020. Wstępna kwalifikacja artykułów, które są uprawnione do programu odbywa się w ACS na etapie wysłania artykułu do recencji online manuscript submission process".Autor korespondencyjny wypełnia formularz on-line, w którym powinien wybrać swoją afiliację z listy instytucji. Kiedy artykuł zostanie zaakceptowany ICM otrzymuje zapytanie ze strony ACS o włączeniu artykułu do programu. ICM weryfikuje autorów i wysyła mailem zapytanie do autora, czy jest on zainteresowany publikacją w ramach programu.. Autorzy korzystający z programu mogą  na każdym etapie  publikacji uzyskać pomoc pod adresem : support@services.acs.org.  Lista tytułów ACS, gdzie mogą Państwo publikować w trybie OA z  roku  2021 znajduje się tutaj.Od dnia 01.01.2021 jest nowa pula 324 artykułów , które mogą zostać opublikowanych w trybie OA. Pula została wyczerpana  28.12.2021. Od 2020 mamy wykupiony dostęp do bazy wraz z możliwością publikowaniem  w trybie OA. 

W roku 2022 było 346  artykułów do wykorzystaniia w puli. wraz z nową zawartą umową na lata 2023-2025 program publlikowania  w roku 2023 obejmuje 367 artykułów, w 2024 będzie 389 artykułów, a w ostatnim roku trwania umowy będzie ich 412 artykułów na ponad 30 instytucji, które przystąpiły do programu. Lista tytułów czasopism z 2022 - tu.

Przewodnik po publikowaniu otwartym w ACS (w wersji angielskiej) - https://acsopenscience.org/how-to-publish-open-access/

Program przeznaczony jest  dla autorów korospendencyjnych afiliowanych w naszym Instytucie. Program obejmuje 5 czasopism z kolekcji  Chemistry e-Journals George Thieme to znaczy  :  Pharmacopsychiatry, Planta Medica, Synfacts, Synlett, Sythesis. Program zakłada prognozę 4 artykułów rocznie. 

https://lp.thieme.de/open-access-2/en/pl/87