Open
Access to bezpłatny, powszechny dostęp do aktualnej wiedzy. W
programie chodzi o udostępnienie i rozpowszechnienie
publikacji
naukowych oraz wyników badań finansowych ze
środków
publicznych w celu wykorzystania ich przez
naukowców, studentów,
przedsiębiorców i całe
społeczeństwo. Otwarty Dostęp (OA) w praktyce jest realizowany w ramach
tzw. zielonej drogi (udostępnianie artykułów w bezpłatnych
repozytoriach) lub za pomocą tzw. złotej drogi
(publikowanie artykułów w otwartych czasopismach,
co
zwykle wiąże się z pokryciem kosztów redakcyjnych
przez
autora).
W
ramach
licencji krajowych na rok 2020 został uruchomiony program
Publikowania
Otwartego w takich wydawnictwach, jak :
Springer
(2023 -)
Zgodnie z informacją z dnia 02-01-2023 zostało wykorzystanych 815 artykułów z puli 1311 artykułów na 2022. Pula została uruchomiona po potwierdzeniu finansowania w lipcu 2022 i przechodzi na kolejny rok.
Program
umożliwia autorom afiliowanym w polskich instytucjach
akademickich publikowanie artykułów otwartych na
licencji CC-BY w
czasopismach hybrydowych Springer. Koszty publikacji
artykułów w
ramach programu są pokrywane z opłaty za licencję krajową Springer ze
środków
pochodzących z MNiSW. W latach 2010-2018 program (pod nazwą Springer
Open
Choice) był finansowany jako dodatek do krajowej licencji akademickiej
na
dostęp do czasopism Springer. Od roku 2019 w Polsce działa nowa
licencja
krajowa Springer w tzw. wersji Compact, która od jest
stopniowo wprowadzana w
coraz większej liczbie krajów. W licencji Compact
większa część
opłaty licencyjnej finansowanej przez MNiSW
jest przeznaczona na publikowanie otwarte określonej liczby
artykułów rocznie,
a mniejsza część
stanowi opłatę za
dostęp krajowy do artykułów subskrypcyjnych. Nowe
rozwiązanie opiera się na
założeniu, że udział artykułów otwartych w czasopismach
hybrydowych będzie
stopniowo rósł, aż do całkowitej transformacji czasopism do
modelu otwartego,
co jest zgodne z Planem
S.
Kto
może korzystać z programu?
Program
przeznaczony jest dla autorów
korespondencyjnych afiliowanych w polskich
instytucjach akademickich
zgłoszonych do licencji krajowej Springer.
Afiliacja autora korespondencyjnego powinna być
podana w nagłówku artykułu z dokładnością wystarczającą do
jednoznacznej
identyfikacji z powyższą listą. Autor korespondencyjny może podać w
artykule
więcej niż jedną afiliację i wystarczy, aby przynajmniej jedna z nich
była
zgodna z listą. Afiliacja ewentualnych
współautorów artykułu nie ma znaczenia
dla programu.
Które
czasopisma i jakie artykuły są objęte programem?
Program
obejmuje 1983
czasopism hybrydowych
Springer.
Program
nie obejmuje czasopism otwartych BioMed
Central oraz SpringerOpen.
Program obejmuje artykuły typu
OriginalPaper, ReviewPaper, BriefCommunication oraz
ContinuingEducation.
Program nie obejmuje EditorialNotes, News, Letters.
Jak
korzystać z programu?
Autor
korespondencyjny otrzymuje
email z wydawnictwa
informujący o przyjęciu artykułu do publikacji. W e-mailu zawarty jest
link do
formularza internetowego MyPublication, który
powinien zostać wypełniony
przez autora korespondencyjnego – patrz prezentacja
formularza.
Uwaga: prezentacja przeznaczona
jest tylko dla autorów uprawnionych do korzystania z
programu i może być pobrana tylko z numerów IP zarejestrowanych w WBN
przez instytucje
akademickie korzystające z licencji Springer. Prezentację można także
uzyskać
pod adresem wbn@icm.edu.pl.
W
pierwszej części
formularza MyPublication autor
korespondencyjny musi wskazać swoją afiliację (“Choose your
affiliation”) na
liście, która zawiera instytucje objęte umowami na
publikowanie otwarte ze
Springerem. Wybrana afiliacja musi być jedną z afiliacji autora
podanych w
artykule. Na liście w formularzu MyPublication występują nazwy
angielskie
polskich instytucji, ale wybór z tej listy służy wyłącznie
potwierdzeniu
afiliacji przez autora, natomiast w artykule może występować nazwa
instytucji w
dowolnej wersji językowej, patrz spis
nazw polskich i angielskich.
Jeśli w momencie wypełniania
formularza pula artykułów w programie na danych rok nie jest
jeszcze
wyczerpana, to formularz wyświetli informację “Special open
access agreement”
(patrz prezentacja,
str. 5), która dotyczy umowy
krajowej obejmującej wszystkie polskie instytucje akademickie zgłoszone
do
licencji Springer. Następnie formularz wyświetla
informację “I will
publish my article with open access and my institution covers the
charge”
(patrz str. 6), która oznacza, że koszt publikacji zostanie
pokryty z opłaty za
licencję krajową wniesioną do Springera przez ICM i
finansowaną ze środków
MNiE.
W
drugiej części
formularza MyPublication autor może zamówić kolorowe rysunki
w wersji
drukowanej czasopisma, odbitki papierowe oraz postery,
których koszt nie jest
pokrywany z programu krajowego i musi być pokryty przez autora. W
tej części
formularza autor jest proszony o ponowne
podanie swojej afiliacji wraz z adresem. W przypadku, gdy
zamówione zostały
kolorowe drukowane rysunki, odbitki papierowe lub postery, autor będzie
także
proszony o podanie danych adresowych do faktury, które mogą
być różne od
afiliacji.Opisany powyżej formularz MyPublication jest wykorzystywany
przez
Springera do obsługi większości czasopism hybrydowych, za wyjątkiem
niektórych
czasopism, które na liście
czasopism w kolumnie J zostały
oznaczone jako
niestandardowe. W przypadku tych czasopism autor korespondencyjny
otrzyma
specjalne instrukcje postępowania od redakcji.Po wypełnieniu przez
autora
korespondencyjnego formularza MyPublication (lub zrealizowaniu przez
autora
specjalnych instrukcji w przypadku czasopism niestandardowych)
informacje o
artykule wraz z danymi podanymi przez autora korespondencyjnego zostaną
w ciągu
2 dni przesłane do ICM w celu weryfikacji, czy afiliacja autora podana
w
artykule uzasadnia finansowanie publikacji z programu krajowego.
Gdzie
można uzyskać pomoc w sprawie programu?
Wszelkie
pytania dotyczące
publikowania otwartego w czasopismach hybrydowych można kierować
bezpośrednio
do wydawnictwa Springer Nature pod adres oa.verification@springer.com.W
razie dalszych problemów prosimy
kontaktować się z obsługą WBN pod adresem wbn@icm.edu.pl.
Informacje o programie są także
dostępne na stronie wydawcy Open
access agreement for Polish authors.
Elsevier
(2022-2024)
W styczniu 2023 został wznowiony Program A dla
wybranych czasopism w 2023 z nową pulą 1013, przy czym
zmianie ulega lista tytułów objętych programem.
Program A i B na rok 2022 działa zgodnie z komunikatem z dnia 20 stycznia 2022.
Afiliacja
autorów w programie A i B weryfikowana przez lokalnych
administratorów w instytucja. Pula programu A (publikowanie
bez opłat) z 2021 r.
(1500 art.) została wyczerpana już 30.11.2021 i obecnie
działa tylko program B (publikowanie na koszt autora za zniżką) dla
artykułów wysłanych w 2021 r. lub wcześniej. Nowa pula programu A zostanie
określona w trakcie negocjacji nowej umowy z wydawcą i zostanie uruchomiona po
przyznaniu finansowania przez MEiN i podpisaniu nowej umowy, prawdopodobnie w
marcu lub kwietniu 2022 r.
W
ramach licencji krajowej Elsevier
2019-2021 od 2 września 2019 działa program pilotażowy publikowania
otwartego dla polskich autorów korepsondencyjnych. Program ma dwie
części : A i B.
Program A obejmuje publikację określonej liczby artykułów
otwartych, które
zostaną w całości sfinansowane z krajowej opłaty licencyjnej: 1000
artykułów
w roku 2020 i 1500 artykułów w roku 2021. W
przypadku jeśli pula
artykułów przewidzianych na dany rok w prorgamie A wyczerpie
się przed końcem
roku, to na pozostałą część roku zostanie uruchomiomny
Program B.
Program B na publikację dowolnej liczby dalszych artykułów
otwrtych na koszt
instytucji, w których są afiliowani autorzy
korespondencyjni, z wykorzystaniem
zniżki do cennika standardowego . Zniżka ta wynosi
20% w roku 2020
i 10% w roku 2021.Program A i B przeznaczony jest dla
autorów
korespondencyjnych afiliowanych w instytucjach objętych licencją . Program A i B obejmuje artykuły typu : Case
Raports (CRP), DATA (DAT), Full
Length Articles (FLA), Micro Articles (MIC), Software (OSP), Reviews
(REV),
Replication Study (RPL), Short Communications (SCO), Short Surveys
(SSU),
Videos (VID), Practice Guidelines (PGL) i Protocols (PRO).. Przedmiotem
finansowania w programie
A oraz przedmiotem zniżki w programie B jest opłata za publikację
otwartą-
Article Processing Charge (APC). Wysokość tej opłaty zależy od
czasopism.
Opłaty za wszelkie dodatkowe usługi, które mogą być
zamówione przez autora
(odbitki, kolorowe rysunki w wersji drukowanej, itp) są rozliaczane
od
APC, na koszt autora i bez zniżki. Autor otrzymuje za te usługi
indywidualną
fakturę, niezależnie od tego czy artykuł jest publikowany w ramach
programu A
lub B w sposób tradycyjny.
W
roku 2020 można publikować,
najpierw w programie A, a następnie w programie B, we wszystkich 1777
czasopismach hybrydowych oraz gold open access udostępionych przez
Elsevier.
Autor korespondencyjny każdego artykułu, który przeszedł
pozytywnie recenzje i
został zaakceptowany do publikacji w czasopiśmie Elsevier,
otrzymuje
email od wydawcy wraz z linkiem do formularza Rights and Access w
serwisie
internetowym Articles Publication Services. W pierwszej części
formularza autor
musi wyszukać swoją afiliacje na liście prezentacji, która
zawiera instytucje z
całego świata, w tym nazwy angielskie polskich instytucji. System
następnie
sprawdza, czy wybrana przez autora instytucja jest uprawniona do
programu A lub
B zgodnie z listą, czy czaopismo w którym będzie publikowany
artykuł jest
objęte programem. Jeśli wszystkie te kryteria są spełnione to formularz
wyświetli autorów opcję publikacji otwartej w ramach
programu..
Opcja
pełnego finansowania artykułu
z licencji krajowej (program A) pojawi się w formularzu wyłącznie
wówczas, gdy
w tym momencie pula artykułów w programie A na dany rok nie
będzie jeszcze
wyczerpana. Miejsce zostaje zarezerowame dla artykułu w momencie
wybrania przez
autora w formularzu opcji publikacji otwartej z pełnym finansowaniem. W
przypadku, jeśli w czasie wypełniania formualrza autora program A
będzie już
wyczerpany, a autor wskazał afiliację w instytucji uprawnionej do
programu B,
to program autoamtycznie zostanie udostępniona opacja publikacji
otwartej na
koszt instytucji, w której afiliowany jest autor
korespondencyjny ze zniżką. W
formualrzau będzie widoczna stawka netto opłaty standardowej APC przed
zniżską
oraz wysokość precentowa. Autor nie ma obowiązku skorzystania z
programu A lub
B i może wybrać tradycyjną bezpłatną publikację artykułu (opcja
"subskrypcja"). W formularzu Article Publication Services możliwy
jest wybór z dwóch typów licencji dla
publikowania otwartego : CC-BY oraz
CC-BY-NC-ND. Wybór ten nie wpływa na możliwości korzystania
z programów A i B.
Licencja CC-BY jest wskana, jako preferowana licencja w PLANIE S.
W ramach licencji konsorcyjnej możemy publikować w American Chemiacal
Society
wg. następujących zasad.
ACS (2023-2025)
Program działa zgodnie z komunikatem z dnia 19.01.2023r. Program
przeznaczony jest dla autorów korespondencyjnych
afiliowanych w naszym
Instytucje. Program obejmuje wszystkie czaopisma z kolekcji ACS Web
Edition.
Program pozwala na publikację w OA dla autorów 300
artykułów przyjętych do
publikacji w roku 2020 ("publication data" w artykule) i pula ta
będzie odnawiana w kolejnych latach. Pula nie jest rozdzielona między
instytucje. Artykuły są właczone do programu w kolejności przyjęcia
publikacji,ale wielkość powinna zaspokoić roczne zapotrzebowanie. Do
programu
OA ACS mogą zostać włączone artykuły, które zostały
opublikowane z dniem
01.01.2020. Wstępna kwalifikacja artykułów, które
są uprawnione do programu
odbywa się w ACS na etapie wysłania artykułu do recencji online
manuscript submission process".Autor korespondencyjny wypełnia
formularz
on-line, w którym powinien wybrać swoją afiliację z listy
instytucji. Kiedy
artykuł zostanie zaakceptowany ICM otrzymuje zapytanie ze strony ACS o
włączeniu artykułu do programu. ICM weryfikuje autorów i
wysyła mailem
zapytanie do autora, czy jest on zainteresowany publikacją w ramach
programu.. Autorzy korzystający z programu mogą na każdym etapie publikacji uzyskać pomoc pod adresem : support@services.acs.org. Lista tytułów ACS, gdzie mogą Państwo publikować w trybie OA z roku 2021 znajduje się tutaj.Od
dnia 01.01.2021 jest nowa pula 324 artykułów , które mogą
zostać opublikowanych w trybie OA. Pula została wyczerpana
28.12.2021. Od 2020 mamy wykupiony dostęp do bazy wraz
z możliwością publikowaniem w trybie OA.
W roku 2022 było 346
artykułów do wykorzystaniia w puli. wraz z nową zawartą umową na lata
2023-2025 program publlikowania w roku 2023 obejmuje 367 artykułów, w 2024 będzie 389 artykułów, a w ostatnim roku trwania umowy będzie ich 412 artykułów na ponad 30 instytucji, które przystąpiły do programu. Lista tytułów czasopism z 2022 - tu.
Przewodnik po publikowaniu otwartym w ACS (w wersji angielskiej) - https://acsopenscience.org/how-to-publish-open-access/
Program
przeznaczony jest dla autorów korospendencyjnych
afiliowanych w naszym Instytucie. Program obejmuje 5 czasopism z
kolekcji Chemistry e-Journals George Thieme to znaczy :
Pharmacopsychiatry, Planta Medica, Synfacts, Synlett, Sythesis.
Program zakłada prognozę 4 artykułów rocznie.
https://lp.thieme.de/open-access-2/en/pl/87